ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Όταν το λιγότερο είναι καλύτερο!

Κατηγορίες: Homeonews

Όταν το λιγότερο είναι καλύτερο!

Μετάφραση: Αριστοτέλης Βάθης, ιατρός ομοιοπαθητικός-βιοχημικός

Συχνά γίνεται λόγος για τις καταχρήσεις των ιατρικών υπηρεσιών και τις επιπτώσεις που έχουν στην υγεία των πολιτών. Όμως η μείωση των εξόδων για την υγεία αντιμετωπίζεται με καχυποψία από τους πολίτες, θεωρώντας ότι γίνεται απλά για εξοικονόμηση χρημάτων. Η πλειοψηφία θεωρεί πως περισσότερες ιατρικές εξετάσεις και παρεμβάσεις έχουν όφελος προς την υγεία τους, αλλά πολύ συχνά ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Ένα σχετικό και ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύεται στο επιστημονικό ιατρικό περιοδικό «Archives of Internal Medicine» (Μάιος 2010), με τίτλο «Λιγότερο είναι καλύτερα» [1], και αναφέρεται στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών. Ως άρθρο σύνταξης εκφράζει την επίσημη θέση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (ΑΜΑ) που εκδίδει το περιοδικό, και σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας, πιο υγιούς προσέγγισης της ιατρικής: «Πώς είναι δυνατόν περισσότερη περίθαλψη να οδηγεί σε χειρότερη κατάσταση υγείας;

Σχεδόν όλα τα τεστ, απεικονιστικές μέθοδοι, φάρμακα, χειρουργεία και προληπτικές παρεμβάσεις έχουν ένα ρίσκο παρενεργειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι παρενέργειες έχει αποδειχθεί ότι είναι μεγαλύτερες από τα οφέλη - για παράδειγμα, η ορμονική υποκατάσταση σε ασυμπτωματικές γυναίκες. Σε άλλες περιπτώσεις, οι διάφορες υπηρεσίες χρησιμοποιούνται ευρέως, ενώ δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τα οφέλη τους. Για παράδειγμα, ο αρθροσκοπικός καθαρισμός των γονάτων στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας εφαρμοζόταν περίπου 650.000 φορές τον χρόνο στις ΗΠΑ, προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, παρά το γεγονός ότι δεν είχε αποδειχθεί το όφελος της μεθόδου. Τυχαιοποιημένες μελέτες στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε όφελος από αυτήν τη μέθοδο - αλλά όλοι οι ασθενείς εκτέθηκαν στον πόνο και τον κίνδυνο του χειρουργείου.

Ακόμα κι αν μια ιατρική υπηρεσία έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα ότι ωφελεί συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, αν χρησιμοποιήσουμε αυτήν την υπηρεσία σε διαφορετικές ομάδες, ειδικά γι' αυτούς με ηπιότερη μορφή της ασθένειας ή μικρότερο κίνδυνο για την ασθένεια, μπορεί να αποβεί επιβλαβής. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί σε πολλαπλές τυχαιοποιημένες μελέτες ότι τα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της έντονης κατάθλιψης, αλλά έχουν μικρό όφελος σε άτομα με ηπιότερη κατάθλιψη. Αν τα αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιηθούν ευρέως για τα άτομα με ήπια κατάθλιψη, οι γνωστές παρενέργειες αυτών των φαρμάκων θα υπερβούν τα οφέλη. Ακόμα και αν το σχετικό όφελος μιας ιατρικής υπηρεσίας είναι το ίδιο, η κατάχρησή της σε έναν πληθυσμό χαμηλού κινδύνου μπορεί να είναι επιβλαβής. Για παράδειγμα, η προληπτική [screening] μαστογραφία είναι αποτελεσματική στον ίδιο βαθμό σε νέες και ηλικιωμένες γυναίκες, στο να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού. Όμως, καθώς ο κίνδυνος μιας νέας γυναίκας να πεθάνει από καρκίνο του μαστού είναι μικρότερος από αυτόν μιας ηλικιωμένης, το όφελος είναι χαμηλότερο. Αλλά οι παρενέργειες της μαστογραφίας -ψευδώς θετικά αποτελέσματα, βιοψίες, άγχος, και υπερδιάγνωσης [δηλαδή ανίχνευση παθήσεων οι οποίες αν δεν ανιχνευτούν δεν θα απασχολήσουν ποτέ τον «πάσχοντα», και η θεραπεία λανθάνοντων όγκων- είναι οι ίδιες και μπορεί να υπερβαίνουν το όφελος. Τέλος, επιβλαβής μπορεί να αποβεί και η χωρίς λόγο επανάληψη των τεστ και διαδικασιών. Για παράδειγμα, η επανειλημμένη υπολογιστική τομογραφία για την παρακολούθηση λίθων των νεφρών δεν έχει κάποιον ξεκάθαρο σκοπό, αλλά συνδέεται με σημαντικό κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου από την ακτινοβολία...

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι γιατροί στις ΗΠΑ μπορεί να προτρέπουν σε περισσότερες εξετάσεις απ' ό,τι πραγματικά χρειάζεται. Αυτοί συμπεριλαμβάνουν τα οικονομικά κίνητρα (η αμοιβή του γιατρού μπορεί να είναι μεγαλύτερη όταν χρησιμοποιείται κάποιο τεστ, παρά όταν απλώς συζητά με τον ασθενή), τις προσδοκίες των ασθενών οι οποίοι θεωρούν τα τεστ και τις παρεμβάσεις ως «καλύτερες» ιατρικές υπηρεσίες, την αίγλη της τεχνολογίας, το γεγονός ότι μπορεί να είναι πιο γρήγορο να γίνει μια εξέταση ή να συνταγογραφηθεί ένα φάρμακο από το εξηγήσουμε σε έναν ασθενή γιατί δεν χρειάζεται να λάβει αγωγή, και φυσικά την «αμυντική ιατρική». Ακόμα ένας λόγος είναι η τεχνολογική εξέλιξη. Όταν εγκριθεί μια συσκευή για χρήση σε έναν πληθυσμό υψηλού ρίσκου στον οποίο υπάρχει αποδεδειγμένο όφελος, η χρήση της συχνά επεκτείνεται σε ομάδες χαμηλότερου κινδύνου, στις οποίες το όφελος δεν υπερβαίνει αυτές του «κινδύνου/παρενεργειών».

Βασικός στόχος αυτής της σειράς άρθρων του «Arch Intern Med» είναι να ανακοινώνονται καταστάσεις κατά τις οποίες η κατάχρηση ιατρικών θεραπειών μπορεί να καταλήξει σε βλάβη και όπου μικρότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε καλύτερη υγεία.

Βιβλιογραφία
1. Arch Intern Med. 2010;170(9):749-750, «LESS IS MORE - How Less Health Care Can Result in Better Health», Deborah Grady, May 10, 2010, Editorial




-